La Chandeleur - Het Franse pannenkoekenfeest

De datum

Elk jaar op 2 februari is het pannenkoekenfestijn - la fête des crêpes in Frankrijk.

les crêpes

Het feest van La Chandeleur stamt al uit de tijd van de Romeinen. Met dit Festa Candelarum vierden de Romeinen de terugkeer van de godin Perséphoné. 's Avonds gingen ze de straat op met toortsen en kaarsen. Perséhoné was de dochter van de godin van de vruchtbaarheid, Demeter. Ze werd geschaakt door Hades, de god van de onderwereld - het rijk van de doden, die haar tot zijn vrouw maakte. Door het verdriet van Demeter werd de wereld donker en onvruchtbaar. Uiteindelijk komt Demeter met Hades tot een overeenkomst: zes maanden per jaar mocht Perséphoné bij haar moeder zijn. Deze zes maanden werden de lente en de zomer. De andere zes maanden verbleef ze bij Hades. Deze maanden werden de herfst en de winter. '
Het feest werd in de vijfde eeuw onder paus Gelasius I een Christelijk feest. Veertig dagen na de geboorte van Jezus, gaan Jozef en Maria met hun kind naar de tempel om hun zoon aan God voor te stellen en om een reinigingsoffer te brengen.In de tempel is ook Simeon. Hij zegent Jozef en Maria en voorspelt het verloop van het leven van Jezus. Deze gebeurtenis heeft de kerk aangegrepen als invulling van La Chandeleur.
Jezus wordt in de Christelijke kerk gezien als brenger van het licht. Het woord Chandeleur komt van chandelles - kaarsen in het Frans. In de kerk brandde men gezegende kaarsen die na afloop mee naar huis gingen. Thuis werden pannenkoeken - crêpes gebakken, eenvoudig te bereiden van het meel dat nog over was van de wintervoorraad. Daarnaast symboliseert de ronde vorm en de gele kleur de zon. Op 2 februari is het 40 dagen na kerst. Het woord februari stamt af van het Latijnse februare wat reinigen betekent.
De Nederlandse naam voor La Chandeleur is Maria-Lichtmis.

La chandeleur, een volksfeest

La Chandeleur is dus eigenlijk één van de heidense feesten die al eeuwen bestonden voordat het Christendom ontstond. Het lukte de kerk niet om een einde te maken aan de heidense feesten. Daarom werd bijvoorbeeld het feest van La Chandeleur omgevormd tot een Christelijk feest.  

Omdat het om een volkse traditie gaat, kleven er allerlei bijgelovige rituelen aan het feest. 

Om onheil voor het komende jaar af te wenden, moet de crêpe in de pan meermaals gekeerd worden door hem in de lucht te gooien. Een andere traditie is om de crêpe te bakken met de rechterhand terwijl in de linkerhand een muntstuk gehouden voor geluk en welvaart in het komende jaar. 

In het onderstaande (Franse) filmpje wordt La Chandeleur ook uitgelegd. Vergeet niet onderaan rechts de (Franse ) ondertiteling te activeren. Je zal dan na het lezen van mijn verhaal het meeste begrijpen. 

                             

Bon appétit

Een ander woord voor crêpe in het Frans is une galette. In sommige regio's in Frankrijk is une crêpe echter weer iets anders dan une galette. In dat geval is la crêpe een zoete pannenkoek en la galette een hartige. In une crêperie (een pannenkoekenrestaurant) eet je dan une galette als hoofdgerecht en une crêpe als dessert. 

De crêpes van La Chandeleur zijn echter altijd sucrées - zoet. Ze worden belegd met honing, jam, suiker of Nutella. 

Bonne Chandeleur à toutes et à tous!